ir) :

هرچند اتحادیه اروپا تاحالا مکررا تاکید کرده که به توافق هسته‌ای با ایران پایبند هست و ایران نیز در تمام بررسی‌های انجام شده به توافق تماما پایبند بوده، اما خارج شدن آمریکا از این توافق می‌تواند مشکلاتی را در بعضی از توافق‌های پسابرجامی و به ویژه صنعت هواپیمایی به وجود آورد.

با توجه به این‌که آمریکا در زیادی از عرصه‌های هوایی جهان به فناوری‌های شبه انحصاری دسترسی دارد و قبل از این نیز اعلام نموده که فروش هر هواپیمایی به ایران که دست کم ۱۰ درصد از امکانات آن به شرکت‌های آمریکایی مربوط باشد احتیاج به صادر کردن مجوز به صورت مجزا از سوی این دولت دارد، در صورت عوض شدن در رویکرد فعلی کاخ سفید توافق‌های ایران برای خرید هواپیما با اما و اگرهای تازه ای رو به رو می‌شود.

ایرلاین‌های ایرانی در قراردادها و توافق‌های به صورت مجزا تاحالا در ارتباط با ۳۴۸ فروند هواپیما با هواپیماسازان بزرگ مذاکره داشتند که از این رقم ۲۶۰ فروند که مربوط به شرکت‌های “ایران ایر” و “آسمان” ایرلاین‌های ایرانی در قراردادها و توافق‌های به صورت مجزا تاحالا در ارتباط با ۳۴۸ فروند هواپیما با هواپیماسازان بزرگ مذاکره داشتند که از این رقم ۲۶۰ فروند که مربوط به شرکت‌های “ایران ایر” و “آسمان” می‌شود به فاز قرارداد پایانی دست یافته و دیگر توافق‌ها احتیاج به پایانی شدن در مراحل بعدی دارد.

از تمام قراردادهای امضا شده تاحالا ۱۱ فروند هواپیمای جدید دربردارنده سه فروند ایرباس و هشت فروند ATR وارد ایران شده و دیگر هواپیماها در صف انتظار می باشند.

در چنین شرایطی علی رغم آن‌که اوفک – وزارت خزانه‌داری آمریکا – مجوزهای لازم برای فروش هواپیما به ایران در قالب این قراردادها را اعلام نموده، اما عوض شدن رویکرد دولت آمریکا در تعهد به برجام می‌تواند سرنوشت ۳۳۷ هواپیمای باقی‌مانده ایران در صف خرید را نامعلوم کند.

هرچند مقام‌های ایرانی مکررا اعلام کرده‌اند آمریکا توان خارج شدن از برجام بدون پرداخت هزینه‌ای سنگین را ندارد و با صادر کردن مجوزهای لازم قراردادهای فعلی برای طرفین لازم‌الاجرا می باشند، اما تهدیدهای ترامپ شاید پای هواپیماسازانی که به ایران آمده‌اند را سست کند؛ از این‌رو باید دید که آیا می‌توان انتظار داشت که ایران در مجامع بین‌المللی نسبت به این تهدیدات عکس العمل نشان می‌دهد یا این‌که باید شاهد تغییراتی در برنامه‌ریزی برای آینده‌ ایرلاین‌های ایرانی بود.